İlimiz sınırları içerisinde yerüstü ve yeraltı sularının zararlarını önlemek ve bunlardan çeşitli yönlerden faydalanmak maksadıyla inşa edilen baraj, gölet, regülatör, sulama ya da taşkından korunma maksadıyla inşa edilen tesislerde özellikle yaz döneminde hava sıcaklarının mevsim normallerin çok üstünde seyretmesinden dolayı beraberinde birtakım sıkıntıları da getirmektedir.
Suyun depolanması amacıyla inşa edilen baraj, gölet, sel kapanı, regülatör vb. tesislerde; Zemin yapısının dalgalı ve engebeli olması sebebiyle su derinliğinin ani olarak değişim gösterebilmesi, yukarı havzadan gelen killi ve siltli (kum) malzemenin birikimiyle oluşması sebebiyle zeminin çamur formunda olması, su içerisinde su bitkilerinin doğal olarak gelişmesi, su sıcaklığının düşük olması sebebiyle vücut ısısının düşmesi sonucu hipodermi (soğuk şoku: ilk başta ağır bir solunum yetmezliği, hızlı nefes alıp verme, panik, kalp atış hızı ve tansiyonun yükselmesi) yaşanabilmesi, tatlı suyun kaldırma kuvvetinin deniz suyuna oranla düşük olması, göl alanı içerisinde su alma yapısı vb. sanat yapılarının yer alması
Su iletimi yada deşarj maksadıyla inşaa edilen kanallarda; su sıcaklığının düşük olması sebebiyle vücut ısısının düşmesi sonucu hipodermi (soğuk şoku: ilk başta ağır bir solunum yetmezliği, hızlı nefes alıp verme, panik, kalp atış hızı ve tansiyonun yükselmesi) yaşanabilmesi, tatlı suyun kaldırma kuvvetinin deniz suyuna oranla düşük olması, suyun hızlı ve türbülanslı akması, kanal yamaçlarının dik ya da eğimli olması sebebiyle sudan çıkmanın zor olması, kanal güzergahı boyunca su alma yapısı, sifon vb. sanat yapılarının yer alması sebebiyle serinlemek ya da yüzmek maksadıyla depolama tesisleri ve kanallara girmek hayati risk oluşturduğundan,
Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı bu yerlerde suya giren çoğunlukla çocuk ve genç yaştaki vatandaşlarımızın, sık sık boğulma olayları ile karşılaşılabilmekte bunun sonunucunda bölge halkının can güvenliği açısından risk oluşturmaktadır. Söz konusu tesislerde yaşanan müessif olaylar sonrasında İdaremize karşı çeşitli tazminat davaları açılmakta ayrıca, görevli personel "taksirle öldürme" isnadı ile yargılanabilmektedir. Gerek tazminat davalarının aleyhte neticelenmesi sonucu ortaya çıkan tazminat bedelinin 5018 sayılı "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu"nun 71. maddesi gereği görevli personele rücu edilmesi ve gerekse ceza davalarında yargılanma sonucu İdaremiz personeli istenmeyen sıkıntılarla karşı karşıya kalabilmektedir.
Bilindiği üzere Mersin Valiliğinin Boğulma Olayları ile Mücadele konulu 08.07.2022 tarihli 2022/4 Genel Emir'inde İl genelindeki iç sularda uygulanacak karar kapsamında;
- Vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğinin sağlanması, kamu düzeni ve güvenliği ile genel sağlığın korunması amacıyla iç sular, akarsu, göl, gölet, baraj, sel kapanı, regülatör, kanal, su birikintisi, su iletimi, deşarj, taşkından koruma veya sulama kanalı ve benzeri DSİ, MESKİ veya özel şahıs işletmelerine ait tesislerde serinleme veya yüzme amaçlı suya girişlerinin yasaklanmasına karar verildiğini,
- Bu tesisleri serinleme ve yüzme amaçlı kullanan 15 yaş ve üzeri kişilere idari yaptırım cezası uygulanacağını, 15 yaşından küçükler ise sudan çıkartılarak ailelerine teslim edileceğini, - Bu tesislerdeki bariyer, set, korkuluk, tel çit, ikaz levhaları gibi koruyucu yapılar projelendirilerek yapılacak ve işletme aşamasında ise bakım ve onarımları tekide mahal vermeden yerine getirilecek, konuyla ilgili muhtarlıklar ve kamuoyu bilgilendirilerek, bu yerlerin/tesislerin girişlerine; suya girişlerin tehlikeli ve yasak olduğuna dair ikaz levhaları konulacağını,
- Bu tesisler ve alanlardan sorumlu kurum ve kuruluşlarca, özellikle yaz aylarında tesislerde; bekçi, özel güvenlik görevlisi, belediye zabıtası, Tarım ve Orman Müdürlüğü, görevlileri veya Orman Muhafaza Memurlarının görevlendirilmesinin sağlanacağı, ayrıca kolluk birimlerince de söz konusu alanlara devriye görevlendirmesi yapılacağı belirtilmiştir. Valilik kararında yer alan iç sular, akarsu, göl, gölet, baraj, sel kapanı, regülatör, kanal, su birikintisi, su iletimi, deşarj, taşkından koruma veya sulama kanalı ve benzeri tesislerinde özellikle yaz aylarında sıcaklığın yüksek olduğu zamanlarda suya girilmemesi için kolluk kuvvetlerinin gün içerisinde belirli aralıklarla devriye çıkması büyük önem arz etmektedir. Ayrıca sulama şebekeleri işletmeciliğinin teknik zorunluluğu olarak kanalın sağ ve solundaki servis yolları ve bu yollar ile kanal şevi arasındaki kalan kesimlerin korkuluk, tel çit vs. kapatılması uygun değildir. Aksi halde, sulayıcıların kanaldan su alması engellenecek ve sulama şebekesinin işletme, bakım-onarım bütünlüğü bozularak sekteye uğrayacaktır.
Açık kanal projelerinde kanal ile yolu birbirinden ayıran korkuluk veya çelik bariyer projede yer almaz, sadece kanal üzerindeki köprü ve menfezlerde korkuluk, tel çit veya bariyer projelendirilir. Çünkü yol ve kanal bir bütündür; projeleri de ayrı ayrı yapılmaz, servis yolu olmayan bir kanal teknik olarak yapılamaz, daima yol ve kanal birlikte projelendirilir, ayrı yapılar olarak projelendirilmez. Kanalın işletilebilmesi için görevli personelin kanal kenarına inmesi, kanalın içini kontrol etmesi, kapakları ihtiyaca göre açıp/kapatılması, ızgaraların temizlenmesi, sifonların özellikle giriş noktalarını periyodik olarak belirli bir program dahilinde kontrol etmesi gerekir. Bilerek kanala girişleri engelleyici bir yapı düşünülemez. Eğer bilerek kanala girişleri engelleyici yüksek bariyerler yapılırsa, bu durum kanalı işleten personelin kanalı işletmesini imkansız hale getirir. Şehir içinden geçen kanal için bu tür yapıların yapılmasını teklif etmek ile şehirler içinden geçen nehirler, baraj gölleri, ile denize mücavir olan şehirlerin deniz kıyısı boyunca bariyerlerle çevrilmesini teklif etmek arasında bir farkın olmadığı apaçık ortadadır. Çünkü boğulacak olan birisi kanala, nehre (akar suya), baraj gölüne ya da denize düşse de yine boğulacaktır. Su ile iç içe yaşamak bir kültür ve gelişmişlik göstergesi olduğuna göre, kanal, nehir ve deniz kıyılarının korkuluk, tel çit ve bariyerler ile çevrilerek halkın su kütlelerine ulaşımının engellenmesi de teklif dahil edilmemelidir. Bu nedenle kanalın çok özel bölümleri hariç olmak üzere kapatılması teknik olarak söz konusu edilemez, bu kanalların servis yolları sürekli olarak açık ve hizmete hazır bulundurulmak zorundadır. Bu yolların başka bir amaca yönelik kullanılması dahi sakıncalıdır. Ayrıca kanalın bakım-onarım ve işletme amacına yönelik olarak açılan servis yollarına komşu olan banketleri tel çit, çelik kafes vb. bir bariyer ile kapatılamaz. Ancak kazara kayma veya düşmeyi engelleyici veya kanal temizliğine engel olmayan yüksekliği az bariyer kullanılsa dahi bu bariyerlerin üzerinde bilerek girenleri engellenmesi beklenemez. Kanala kendi isteğiyle girecek birisi için bu türbariyerler engel oluşturmayacaktır. Sulama kanallarımızın yapıldığı yıllarda tarım arazi olan saha zamanla artan nüfusla birlikte imara açılarak yerleşim yeri içerisinde kaldığından yerel yönetimlerce izinsiz, plansız vs. ileriye dönük kalıcı bir koruyucu güvenlik tedbirlerin alınmaması neticesinde üzücü hadiselerin yaşanmasına neden olmaktadır.
DSİ Genel Müdürlüğünce 07 Kasım 2019 tarih ve 30941 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Su Yapıları Koruyucu Güvenlik Tedbirleri Yönetmeliği" kapsamında Koruyucu güvenlik tedbirlerinin periyodik kontrolü, DSİ tarafından işletilen su yapılarında ilgili taşra şube müdürlükleri/müstakil başmühendislikleri, devredilen su yapılarında ise işletenler tarafından gerçekleştirilir denildiğinden, Şube Müdürlüğümüz sorumluluk sahasında yer alan DSİ'ce inşa edilerek işletmeye açılan işletme, bakım-onarım ve yönetim sorumluluğu Mersin Sulama Birliğine devredilen Berdan Ovası Sulama Tesisleri, Mersin Bahçeleri Pompaj Sulama Tesisleri, Gilindires Sol Sahil Sulama Tesisleri, Erdemli Pompaj Sulama Tesisleri, Alata-Kızılalan Sulama Tesisleri, Limonlu Sağ Sahil Sulama Tesisleri ve Cemilli-Çevlik Göleti ve Sulamaları Tesisleri işleten Sulama Birliği tarafından Mart, Temmuz ve Ekim aylarında olmak üzere yılda 3 defa kontrol edilerek İlgili mahalle muhtarları ile tutanağa bağlanarak her yıl düzenli olarak birer nüsha Mersin Valiliği ve Kaymakamlıklara bildirilmektedir.
Şube Müdürlüğümüz sorumluluk sahasında yer alan sulama tesislerinde boğulma olayları gibi müessif hadiselerin yaşanmaması için "SUYA GİRMENİN TEHLİKELİ VE YASAK OLDUĞU" ve servis yollarında aşırı hız yapılması, sulama tesislerine kesinlikle girilmemesi konusunda yazımız ekinde yer alan broşürlerde yazılı uyarı ve ikazların ilgili muhtarlığın ve muhatarlığa bağlı yerleşim yerlerine, köy/mahalle sakinlerine duyurulması için her yıl düzenli olarak uyarı yazıları yazılmaktadır.
Ayrıca İdaremiz tarafından inşaa edilerek işletmeye açılan, işletme-bakım ve yönetim hizmetleri başta Sulama Birlikleri olmak üzere çeşitli kurumlara devredilen sulamalarda, 2024 yılı sulama mevsiminin başlama ve bitiş tarihleri ile birlikte, belirtilen tarihlerde kanallara su verilmeye başlanacağı ve su verilen kanallarda yüzmenin tehlikeli ve yasak olduğunun duyurulması hususunda gerek TRT Çukurova Müdürlüğü ve Mersin Valiliğine her yıl düzenli olarak bildirilmektedir.
Geçmiş yıllarda yaşanan bazı üzücü hadiselerin tekrar yaşanmaması adına İlgili Kurumlara söz konusu broşürde yer alan uyarı ve ikazların kamuoyuna duyurulması ve vatandaşların uyarılması/bilgilendirilmesi için kurumlara ait bilboardlarda yayınlanması için gerekli yazışmalar yapılmıştır.
Bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim.
Oğuzhan GÖKDERE
Şube Müdürü
Haber Tarihi : 27/05/2024
